برای واردات و صادرات ، باید از پل بازرسی کالا بگذری.

به علت رشد و توسعه تجارت جهانی در دهه‌های اخیر، هیچ کشوری نمی‌تواند خود را بی‌نیاز از مبادله کالا بداند. این گسترش تجارت جهانی دنیا را به ایده دهکده جهانی بسیار نزدیک کرده است و رقابت را بیشتر و البته بازار داد و ستد خارجی را نیز پیچیده‌تر کرده است. لذا مبادله کالا دیگر مانند بازارهای سنتی فقط شامل خریدار و فروشنده نیست، بلکه افراد و شرکت‌های دیگری از قبیل شرکت های بازرسی کالا نیز در امر صادرات و واردات کالا دخیل بوده و خدمات بسیاری را عرضه می کنند.
اطمینان از کیفیت و مرغوبیت کالا‌ی وارداتی و صادراتی، همواره دغدغه اصلی بازرگانان  و از همه مهم‌تر مسئولین کشورهای مقصد بوده است. امروزه بازرسی کالا (commodity inspection) جزئی جدائی‌ناپذیر از پروسه واردات و صادرات است. گسترش این موضوع در سطح جهانی تا حدی بوده که از بازرسی کالا به عنوان یکی از مراحل پیچیده و کاملاً تخصصی بازرگانی یاد می شود. در این راستا کمیته جهانی استاندارد (ISO) به منظور تسهیل این امر، اقدام به تدوین دستورالعمل‌هایی در زمینه بازرسی کالا نموده است. در حال حاضر این استانداردها مرجع و منبع کشورهای مختلف جهان در مبحث بازرسی کالا شده است
.بازرسی کالای وارداتی عبارت است از هرگونه کنترل، نظارت، بررسی، بازبینی، آزمایش، نمونه برداری، اندازه گیری و عملیات مشابه که در مورد کیفیت و کمیت و سایر موارد خصوصیات کالا صورت می گیرد. این بازرسی ها شامل خدمات، تاسیسات ، تجهیزات و فرآیندها نیز می شود. بازرسی به منظور تعیین مطابقت کالا با شرایط قراردادی و یا مشخصات از پیش تعیین شده و یا به جهت اعلام نظرات حرفه ای انجام گرفته و نهایتاً به صدور گواهینامه بازرسی منجر می شود

بازرسی کالاهای صادراتی و وارداتی انواع مختلفی دارد : قبل از حمل، درحین تولید یا ساخت، درکشور مبدا و یا در کشور مقصد. مسئله دیگر بازرسی استاندارد اجباری است که لیست کالاهای مشمول استاندارد اجباری ( وارداتی و صادراتی) هر ساله  براساس مصوبات شورای عالی استاندارد مشخص می شود. شرکت ها برای تولید، توزیع، واردات و صادرات آن ها مستلزم اخذ گواهینامه انطباق با استاندارد ایران هستند. شرکت بازرسی کالا باید نیروی انسانی شایسته و کاربلد را در اختیار داشته و از مراحل و روند بازرسی کالا گزارش دقیق فنی ارائه بدهند. چگونگی زمان و مکان بازرسی کالا در اعتبارات اسنادی باید به طور دقیق ذکر شده باشد. در صورت عدم اخذ گواهی بازرسی، کالا نمی تواند از گمرک ترخیص گردد. کلیه مشخصاتی که برای بررسی از لحاظ کمیت و کیفیت و بسته بندی مورد نظر است محدود به مواردی است که در سفارش بازرسی کالا آمده است و هر گونه تغییری توسط شرکت های ترخیص باید در اسرع وقت به اطلاع شرکت بازرسی کالا رسانده شود.در ادامه  به جزئیات انواع بازرسی بیشتر می پردازیم :

1.    بازرسی قبل از حمل  : بازرسی کالا قبل از حمل  (PSI) یا (pre shipment inspection ) یک روش بازرسی و یک روش کنترل کیفیت مهم برای کالای خریداری شده است که قبل از حمل کالا انجام می گیرد. در این روش شرکت های بازرسی مستقل ، تعدادی از کالا ها را بصورت تصادفی مورد بررسی و آزمایش قرار می دهند. این روش بازرسی، جلوی ورود کالاهای بی کیفیت که غیر سازگار هستند را کاهش می دهد.

2.    بازرسی در حین تولید یا ساخت : درصورتی که مواد اولیه، تجهیزات، قطعات و فرآیند تولید دارای اهمیت بسیار زیادی باشد و بعد از تولید امکان ارزیابی کالا بدون صرف هزینه زیاد وجود نداشته باشد؛ از بازرسی حین تولید یا ساخت (DPI) یا ( during production inspection) استفاده می شود. این روش معمولاً برای مواد غذایی، لوازم آرایشی و بهداشتی، ماشین آلات، تجهیزات پزشکی و … به کار می رود.

3.    بازرسی در مبدا : بازرسی کالا در مبدا (inspection at the origin) یکی از روش های متداول بازرسی است. شرکت بازرسی کالا بنا به درخواست خریدار و کشور مقصد، کالا را قبل از حمل بازرسی می نماید. همچنین برای تامین منافع واردکننده می تواند پروفرما و اصالت فروشنده را نیز تایید کند.
4.    بازرسی در مقصد : بسیاری از واردکنندگان و تولید کنندگان کالا، به جهت سرعت بخشیدن به فرآیند واردات و ترخیص کالا به منظور ارائه سریع به مشتریان و عدم توقف خطوط تولید، بدون انجام بازرسی در مبدا نسبت به حمل کالا مبادرت نموده و قبل از اظهار کالا در گمرکات نسبت به انجام بازرسی در مقصد (inspection at the destination) اقدام می نمایند.

5.    بازرسی استاندارد اجباری : هر ساله سازمان ملی استاندارد، به جهت تضمین کیفیت کالاها و حفظ سلامت مصرف کنندگان لیستی از استاندارد اجباری برای کالاهای صادراتی و وارداتی ارائه می دهد. چنانچه کالای مزبور مشمول این لیست باشد؛شرکت بازرسی کالا موظف به بررسی کیفیت آن بر طبق استانداردهای کشور مقصد می باشد. در صورت نیاز، نمونه گیری و آزمایش توسط آزمایشگاه های مورد تایید، تحت نظارت شرکت بازرسی انجام می شود. در نهایت، گواهی بازرسی به همراه گزارش آزمون و اظهار نامه تامین کننده صادر می شود و بعد از ارائه به اداره استاندارد، گواهینامه COI برای کالا صادر می گردد.این بازرسی هم در کشور مبدا و هم در کشور مقصد امکان پذیر است

.
6.    بازرسی قیمت یا تایید ارزش پروفرما : پروفرما یا پیش فاکتور (proforma invoice) سندی است که توسط فروشنده صادر می گردد و مندرجات آن شامل نام و نشانی فروشنده و خریدار، نوع، مقدار و تعداد کالا، قیمت واحد کالا و قیمت کل، روش پرداخت، زمان تحویل کالا، مدت اعتبار پروفرما و مبدا کالا است. در تولید و واردات برخی کالاهای خاص، می بایست قبل از عملیاتی شدن و اختصاص ارز، ارزش پروفرما مورد بررسی قرار بگیرد. از طریق این پیش فاکتور، افراد از حدود تقریبی قیمت ها مطلع شده و در صورتی که قیمت مورد تایید خریدار باشد، قرارداد بین فروشنده و خریدار منعقد می شود. این سند در مراحل مختلف واردات کالا از جمله ثبت سفارش، گشایش اعتبار اسنادی و ترخیص کالا از گمرک بسیار کاربرد دارد. خریدار کالا برای گرفتن ارز دولتی یا دریافت مجوز برای واردات کالا باید پروفرما و یا همان پیش فاکتور را داشته باشد. همچنین تاجران برای بستن قراردادهای صادراتی در مزایدات از آن استفاده می کنند.

با توجه به همه این توضیحات ، در هر کجای پروسه تجارت جهانی باشید بدون بازرسی کالا نمی توانید کالای خود را وارد و یا صادر کنید، پس بهتر است به عنوان خریدار یافروشنده و نوع کالایی که در اختیار دارید یکی از روش های فوق را برگزینید و برای به یکی از شرکت بازرسی کالا درخواست بدهید؛ تا به کمک کارشناسان خود در اسرع وقت کالای مورد نظر را بازرسی کنند و گواهی مربوطه را دریافت نمایید.